Prof. Dr. Bayraktar BAYRAKLI
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi
İslam âleminde asırlar boyu tartışılan konulardan biri ve en başta geleni, akıl-vahiy ilişkisidir. Dinde akıl ile vahyin yerini, alanını ve ağırlığını tesbit edememek, onların kavga etmesine neden olmuştur. Bu kavgayı başlatanlardan bir kısmı vahyi öne almış ve bunun neticesinde aklı dışlamışlardır. Bu dışlama doğal olarak aklın tarafını tutanların vahye menfi tavır takınmalarına yol açmış; kavganın ilerlemesi, hem dine zarar vermiş ve hem de toplumların geri kalmasına sebep olmuştur.
Akıl, Allah’ın yarattığı en önemli güçlerden biri, vahiy de Allah’ın gönderdiği kuralların bütününü teşkil etmektedir. Bu bize şunu ifade ediyor: Akıl ile vahiy ilahi kaynaklıdır. Akılda önce yaratılmışlık vardır. Başka bir ifadeyle, Allah önce aklı yaratmış, sonra vahyi göndermiştir. Onun içindir ki akıl, vahye ev sahipliği yapmış ve yapmaktadır.
Din eğitiminin ilk uygulayıcısı olan Yüce Allah, vahiy ile aklın çalışma alanını genişletmiş, renklendirmiş ve yumuşatmıştır. Yüce Allah bu uygulamasıyla bize, din eğitimine akıldan başlanacağını öğretmektedir. Buradan· şu çıkıyor: Akıl ile vahiy birbirine rakip, birbirine düşman ve birbiriyle çekişme halinde değillerdir. Vahiy Allah’ın bilgisi, akıl da Allah’ın yarattığı en büyük güç olduğuna göre, onların birbirine rakip olması nasıl düşünülebilir?
Kur’an’daki isim ve işlevleriyle aklın vahiy ile tam bir uyum içinde olduğu aşağıdaki izahlardan anlaşılacaktır. Zaten ilahi vahiy olan Kur’ an, aklın görevlerini, önemini ve dindeki yerini belirlemekte ve insanlığa haykırmaktadır.
